مراحل تدوین طرح درس ملی

چگونه طرح درس ملی بنویسم؟

طرح درس روزانه ملی و طرح درس سالانه ملی

همان نقشه اجرایی محتوایی است که معلم در یک جلسخ درسی آموزشی به آن می پردازد.
در این نقشه معلم تمام اقدامات خود ، دانش آموزان و زمان و ابزار و امکانات مورد نیاز را پیش بینی و گام به گام مشخص می کند.
این طرح باید به گونه ای باشد که حتی یک معلم دیگر نیز بتواند طبق آن عمل کند.

🔵🔴نکات مهم و ضروری طرح درس که باید به ترتیب رعایت شود :

🔺گام اول : مشخصات عمومی

🔺گام دوم: هدف کلی دزس

🔺گام سوم: هدف های رفتاری

🔺گام چهارم: الگوی تدریس

🔺گام پنجم: پیش بینی رفتار ورودی

🔺گام ششم: وسایل مورد نیاز

🔺گام هفتم: مراحل تدریس ( فعالیت های مقدماتی ،ارزشیابی تشخیصی، آماده سازی و ایجاد انگیزه، نحوه ارائه درس و جمع بندی)

🔺گام هشتم: فعالیت های تکمیلی (ارزشیابی پایانی ، تعیین تکلیف)

🔺گام نهم: خود ارزیابی📚

گام اول:مشخصات عمومی:🔽🔽🔽🔽

نام درس
موضوع درس
پایه تحصیلی
نام مدرسه
نام معلم
مدت زمان جلسه
تعداد شاگردان
تاریخ جلسه

گام دوم: اهداف آموزشی:🔽🔽🔽🔽

🔹۱_ هدف کلی : به صورت عبارت کلی بیان می شود مبهم است و معمولا در یک جمله وبه صورت کلی بیان می شود و مشابهت زیادی با عنوان درس دارد.

فعل های مناسب با اهداف کلی و جزئی :
آشنا شدن ، تصدیق کردن ،فهمیدن ، درک کردن ، یاد گرفتن و باور کردن

🔹۲_اهداف جزئی:
اهداف جزئی جنبه عملی بیشتری دارند و بر اساس عنوان فرعی درس نوشته می شوند و به نوشتن اهداف رفتاری کمک می کنند📚

گام سوم:۳_ اهداف رفتاری :🔽🔽🔽🔽

همان اهداف اجرایی اند .همان رفتار و قابلیت هایی هستند که انتظار داریم شاگرد به آن ها برسد.
این اهداف با واضح ترین عبارات و دقت کافی آنچه را که شاگرد در جریان یادگیری باید انجام دهد ، روشن می کند.
یک هدف رفتاری خوب باید :
_ با یک فعل دقیق مشخص شود مانند
انجام دادن ، فهرست کردن، دسته بندی کردن و…
_ شرایط و موقعیت رفتار مشخص باشد.
مثلا با استفاده از کتاب یا بدون استفاده از کتاب یا در حضور جمع واز این جور موارد
_ معیار رفتار دقیقا مشخص شود.
مثلاسه مورد از چهار مورد را نام ببرد .یا در عرض دو دقیقه پاسخ دهد
_ هدف رفتاری نباید به صورت سوال نوشته شود.
_ هدف های رفتاری بر اساس سلسله مراتب از آسان به مشکل یا به صورت پیش نیاز و پس نیاز مرتب شوند.

《اهداف رفتاری》 در سه حیطه و سطوح مختلف تنظیم می شوند .
📕حیطه شناختی
📘حیطه عاطفی
📗حیطه روانی حرکتی

📕حیطه شناختی:
بیشتر با فعالیت های ذهن سرو کار داردو سطوح آن از ساده به مشکل به شرح زیر است:
دانش، فهم، کاربستن، تحلیل ، ارزشیابی و ترکیب
🔹فعلهای مناسب با سطح دانش : به یادمی آورد ، بازشناسی می کند‌، بیان می کند ، تشخیص می دهد و نام می برد
🔹فعل های مناسب با سطح فهم:
توجه کردن ، بیان کردن ، توضیح دادن، تغییر شکل دادن، از نو مرتب کردن ، بسط دادن و …
🔹فعل های مناسب سطح کاربرد:
به کار بستن ، انتخاب کردن ، تعمیم دادن ، ربط دادن، طبقه بندی کردن، تهیه جدول و نمودارو..‌.
🔹فعل های مناسب سطح تجزیه وتحلیل :
تشخیص دادن، متمایز ساختن، بازرسی کردن ، نتیجه گیری کردن و تشخیص حقیقت از حدسیات
🔹فعل های مناسب با سطح ترکیب:
ارائه سخنرانی، ارائه تحقیق،نوشتن داستان کوتاه، گفتن، تولید کردن ، مستند کردن ، پیشنهادکردن و تغییر دادن
🔹فعل های مناسب با سطح ارزشیابی:
داوری، قضاوت کردن درباره متون، سنجیدن ، تصمیم گرفتن و بحث کردن

📗حیطه روانی حرکتی:
هدف هایی در این حیطه قرار می گیرند که جنبه حرکتی، مهارتی و عملی دارند .
سطوح این حیطه عبارتند از : مشاهده ، تقلید ، اجرای مستقل دقت و هماهنگی و عادی شدن عمل
این حیطه بیشتر در دروس فنی ، هنر و آزمایشگاه اهمیت دارد.

🔹فعل های مناسب با این حیطه :
اندازه می گیرد ، تصحیح می کند ، طرح می کند و وزن می کند، با مهارت به کار می گیرد ، درست اجرا می کند

📘حیطه عاطفی:
این حیطه با نگرش ها، علایق و ارزش ها سر و کار دارد.

سطوح یادگیری در این حیطه به ترتیب زیر عبارتند از:
توجه کردن ، پاسخ دادن ، ارزش گذاری ، سازمان دهی ارزشهاو شکل گرفتن ارزش ها در شخصیت

📍📍مثال:
۱_با دقت به فعالیت های کلاس توجه می کند ( حیطه عاطفی ، توجه کردن)
۲_ از مطالعه شعر لذت می برد (پاسخ دادن)
۳_ خود را در قبال پیشرفت اجتماعی متعد می داند( ارزش گذاری )
۴_ نقش برنامه ریزی را در حل مسائل می داند( سازمان دهی ارزش ها)
۵_در فعالیت های گروهی با علاقه و عملا شرکت می کند( شکل گرفتن ارزش ها)
🔹فعل های مناسب با سطح دریافت و دقت: درک می کند ، دقت می کند

🔹فعلهای مناسب با پاسخ:
در مورد موضوع مطالعه می کند،فعالیت را ادامه می دهد‌، از مطالعه موضوع لذت می برد .

🔹فعل های مناسب با ارزش گذاری:
در قبال موضوع احساس مسئولیت می کند ، رفتاری مناسب با ارزش پیدا می کند.

🔹فعل های مناسب باسازمان دهی:
یک مجموعه ارزشی واحد ایجاد می کند .ضد ارزش ها را رفع می کن

🔹 تبلور یا شکل گرفتن ارزش:
دارای یک ارزش می شود که تمام اعمال فرد را در بر می گیرد.

فعل های صریح در حیطه عاطفی:
قبول کردن، تایید کردن، علاقه مند شدن، تعهد داشتن ، همکاری کردن ، تحریک شدن،با علاقه انجام دادن و..‌.

در برنامه ملی به عناصر
علم، تعقل ، ایمان و اخلاق و عمل اشاره شده که در طرح درس باید رعایت شوند .
همچنین مرتبط ساختن اهداف درس با محور های خود ، خدا ، خلق و خلقت
اهدافی که در حیطه شناختی قرار می گیرند به ترتیب سطوح یادگیری مربوط به عناصر علم و تعقل هستند.

اهدافی که در حیطه عاطفی قرار می گیرند مربوط به عناصر ایمان و اخلاق می شوند.
اهدافی که در حیطه روانی حرکتی قرار می گیرند مربوط به عنصر عمل هستند.

هر کدام از این اهداف حیطه ها با محور های خود ، خدا ،خلق و خلقت ارتباط پیدا می کنند.

مثلا وقتی می گوییم:
دانش آموز نسبت به درک شگفتی های آفرینش علاقه مند می شود .
( حیطه عاطفی سطح پاسخ ) در رابطه با عنصر ایمان و اخلاق .

و با هر چهار محور ارتباط پیدا می کند.
البته بعضی از اهداف همه محور ها را شامل نمی شود .📚

🔺گام چهارم: تعیین الگوی تدریس:🔽🔽🔽🔽

در این قسمت با توجه به هدف و محتوای درس الگو یا الگوهای مناسب برای تدریس مشخص می شود.📚

🔺گام پنجم: پیش بینی رفتار ورودی🔽🔽🔽🔽

رفتار ورودی همان آموخته ها و توانایی هایی هستند که دانش آموزان قبل از شروع درس چدید باید آن را کسب کرده باشند تا بتوانند درس جدید را یاد بگیرند .
رفتار ورودی الزاما به معنای درس قبلی نیست بلکه پیش نیاز درس جدید است که برای درک و فهم درس لازم هستند.
به عبارت رفتار ورودی پیش دانسته و پیش نیاز هم می گویند.📚

🔺گام ششم: وسایل مورد نیاز 🔽🔽🔽🔽

همان وسایل و مواد آموزشی لازم هستند .زیاده روی در بیان وسایل مزیت به حساب نمی آید.
برخی از وسایل آموزشی : تخته، ماژیک ، کتاب، کاغذ، کامپیوتر ، پاور پوینت و…

و مدل چینش کلاس : که معمولا برای فعالیت های گروهی u شکل است.📚

🔺گام هفتم : مراحل تدریس🔽🔽🔽🔽

الف) فعالیت های مقدماتی :
کارهایی که قبل ازشروع تدریس توسط دبیر انجام می شود .
شامل سلام و احوال پرسی ، حضور غیاب، دیدن تکلیف توجه به سلامت روانی و جسمی دانش آموزان و تذکرات لازم

ب) ارزشیابی تشخیصی:
معلم قبل از شروع درس جدید باید اطمینان حاصل کند دانش اموزان مطالب پیش نیاز درس جدید را می دانند. سوالاتی از پیش دانسته های انش آموزان طرح می کند.
این ارزشیابی می تواند شفاهی یا کتبی باشد .

ج) آماده سازی و ایجاد انگیزه :
قبل از شروع تدریس معلم دانش آموزان را برای یاد گرفتن درس جدید آماده می کند.آماده سازی یعنی ایجاد علاقه ، توجه و بر انگیختن انگیز در دانش آموزان .
ایجاد انگیزه روش خاصی ندارد و تا حدودی ابتکاری است .
طرح یک سوال ، یاد آوری درس قبل ،گفتن داستان کوتاه، نمایش یک عکس فیلم کوتاه و خواندن یک شعر از فنون آماده سازی است .
زمان آماده سازی در تدریس کوتاه است .

د) ارائه درس:
این قسمت اساس درس را تشکیل می دهد .
معلم باید نوع فعالیت خود و شاگردان را در جریان تدریس ذکر کند . والگوی تدریس و روش ها و فنون را گام به گام مشخص کند.
مثلا وقتی معلم به توضیح درس می پردازد .( روش سخنرانی )
ودر رابطه با موصوع درس تصویری را به دانش آموزان نشان می دهد ( نمایشی)
وقتی برای ایجاد موقعیت مبهم و تعجب برانگیز از دانش آموز سوال می کند( پرسش و پاسخ)
در هنگام ارائه درس معلم قدم به قدم طرز کار خود را توضیح می دهد.

ه)جمع بندی و نتیجه گیری:
برای تثبیت مطالب ارائه شده ، درس خلاصه جمع بندی و نتیجه گیری می شود.
نتیجه گیری ممکن است توسط خود دانش آموزان انجام و دبیر آن را تایید کند.

🔺گام هشتم: فعالیت های تکمیلی🔽🔽🔽🔽

الف) ارزشیابی پایانی : این سوالات بر اساس هدف های رفتاری طرح می شوند .ممکن است کتبی یا شفاهی باشند.

ب) تعیین تکلیف: تکالیف بهتر است با واقعیات زندگی ارتباط داشته باشند.
حل تمرین، نوشتن گزارش ، پیدا کردن پاسخ سوالات و معرفی کردن چند منبع برای مطالعه و تحقیق در رابطه موضع درس و یا تعیین آزمون جلسه آینده📚

🔺گام نهم : خود ارزیابی🔽🔽🔽🔽

بعد از اتمام تدریس و برای پی بردن به نقاط ضعف و قوت آن انجام می گیرد .یعنی معلم به ارزیابی و تحلیل تدریس می پردازد .
آیا دانش آموزان به اهداف تعیین شده رسیده اند؟
چه روش بهتری را می توان به کار برد؟
نقاط ضعف و قوت تدریس کدامند؟📚

کانال طرح درس ملی
https://telegram.me/joinchat/PydqUgHmVRq5WRKz
——————————-