خود سنجی و همسان سنجی در ارزشیابی توصیفی
من در رقابت با هیچ کس جز خودم نمی باشم ، هدف من، مغلوب نمودن آخرین کاری است که انجام داده ام.
دانسته های علمی در فرایند زمان در حال تغییر و تحول اند ؛تغییر در برنامه ی درسی ضرورت تحول در ارزشیابی تحصیلی را
ایجاد نمود. بر این اساس ،مهارت های معلمی نیز از این قاعده مستثنی نمی باشند .
در این راستا همسویی با الگوی آموزشی یادگیرنده محور که در نگاه آن یادگیرندگان به کمک معلم،مسئولیت درک و فهم –
مطالب خود را بر عهده می گیرند . تلاشی هدف مند خواهد بود برای این مقصد که آموزش و انتقال مهارت خود سنجی و
هم سال سنجی موجبات پرورش یک مرکز کنترل درونی در دانش آموز ایجاد خواهد کرد .
اگر دانش آموزان در تعیین ملاک ها مشارکت داده شوند؛ در مورد اطلاعاتی که ازکار آنها جمع آوری می شوند احساس
مالکیت می کنند و آنها را بهتر می پذیرند. تعیین ملاک هایی که بر اساس آن، میزان موفقیت دانش آموزان سنجیده می شود
باید حاصل هم فکری معلم و دانش آموزان باشد.
چرا خود سنجی و همسال سنجی ؟
یکی از اهداف آموزش، توانا کردن دانش آموزان برای تصمیم گیریهای مسئولانه است . لازم است دانش آموزان در فرایند
آموزش، مهارت های لازم را برای خود ارزیابی فرا گیرند.
کسب این مهارت سبب خواهد شدکه دانش آموز موفق به:
درک توانایی های شخصی
درک ارزش خود در روابط اولیه
درک قدرت شخصی و تاثیر گذاری در زندگی گرددو به سبب آن : مهارت های عمومی مهارت درون فردی، مهارت بین –
فردی و مهارت در قضاوت در وی رشد کرده و تقویت گردد .
درگیر کردن دانش آموز در فرایند ارزشیابی خود و تصمیم گیری برای برداشتن گام بعدی، او را به فرد آگاهی تبدیل می کند
که به فراشناخت و یادگیرنده ای انطباق پذیر ، انعطاف پذیر و مستقل رسیده است.
خودسنجی چیست ؟
به این معنی است که دانش آموز درباره فعالیت و کار خود قضاوت کند .
قضاوت دانش آموزان درباره کیفیت کارها و فعالیت های خود براساس شواهد و ملاک های روشن ، به منظور انجام
گویند. » خودسنجی _ خودارزشیابی « بهتر آنها در آینده
ویژگی های خودسنجی
دانش آموز نحوه تکامل خود را تشخیص می دهد .
از چگونگی و طریقه پیشرفت خود آگاهی می یابد .
معیار پیشرفت را مشخص می کند وبه نکات کلیدی درباره تعیین رتبه دست می یابد .
توانایی ارزشیابی از خود را کسب می کند .
در مقابل فعالیت ها و اقدامات خود احساس مسئولیت می کند .
قدرت داوری و قضاوت در او تقویت می شود .
از طریق افزایش کیفی خودکارآمدی و انگیزة درونی )ذاتی ( بر قدرتمندی عملکرد دانش آموز اثر می گذارد .
و بالاخره …
خودسنجی یعنی باز تابیدن یادگیری خود، در آینه ی خود
ساده ترين خودسنجي:
وقتی دانش آموز از میان کارهای خود نمونه های کار را بر می گزیند و در پوشه کارش قرار می دهد ؛ نشانه های عینی از
است. » خودسنجی « پیشرفت خود را در یادگیری انتخاب کرده و احساس رضایت و موفقیت می کند . این ساده ترین شکل
همسال سنجي چیست ؟
• سنجیدن عملکرد یک دانش آموز توسط همسالان
• به این معنی است که هم کلاسی های یک دانش آموز درباره حاصل کار او قضاوت کنند .
مزاياي هم سال سنجي :
• دانش آموزان از حمایت های فوری یکدیگر برخوردار می شوند .
• یادگیری با همسال سنجی تعمیق می یابد.
• دانش آموزان اغلب به همسالان بیشتر پاسخ مثبت می دهند تا به آموزگاران
• دانش آموزان در انجام تکالیف و فعالیت ها ، بدلیل تسلط بهتر نسبت به والدین ، بیشتر به یکدیگر کمک می کنند .
• همسال سنجی کمک می کند تا دانش آموزان مسائل و مواردی را که غلط یا ناقص آموخته اند معلوم گردد .
• هر دانش آموز هم از نقش ارزیاب و هم از نقش ارزشیابی شونده بهره مند می شود .
• مهارتهای اجتماعی و ارتباطی شاگردان افزایش می یابد .
• معلم می تواند در حاشیه کلاس قرار گیرد بر مداخله ها و اظهار نظرات شاگردانش متمرکز شده ، مشاهدة دقیق نماید .
• احساس مسئولیت بیشتری می کنند. » یادگرفتن خودشان « با همسال سنجی ، دانش آموزان برای
• با همسال سنجی ، دانش آموزان به نقش ارزشیابی و نیاز خود به ارزشیابی ، بیشتر پی می برند .
• همسال سنجی زمینه ساز خودسنجی است .
• در عرصه اجتماعی باشند . » مسئولیت پذیر « و » خودمدیر « به دانش آموزان کمک می کند که بیشتر
• به دانش آموزان جسارت می دهد که با معیارهای روشن و مشخص تحلیل نقادانه از کار دیگران داشته باشند .
• به دانش آموزان بازه ی وسیع تری از بازخورد می دهد .
• امکان رسیدن به توافق در بین دانش آموزان را بیشترمی کند و راه های مذاکره و دستیابی به توفیق را می آموزد.
• همسال سنجی خدمتی به ارزشیابی برای یادگیری بصورت ابزاری ارزشمند وعادلانه است که در نهایت استقلال دانش آموز
را ارتقاء می بخشد.
• با همسال سنجی ارزشیابی در وقت کمتر و با تراکم دانش آموزی بالا امکان پذیر می شود.
• معیارهای رتبه بندی برای دانش آموزان روشن می شود
• یک راز نهان در همسال سنجی این است که بسیاری از مبانی علمی و تجربی، تایید می نمایند که اگر دانش آموز برای
دیگران ،یک گوش برای شنیدن دارد ،بی تردید برای همسالان خود چند گوش خواهد داشت !
نارسايي هاي همسال سنجي وخودسنجي
• ممکن است دانش آموزان فاقد توانایی لازم برای ارزشیابی خود و دیگران باشند.
• شاید موضوع را جدی نگیرند و نوع روابط بین آنها در تعیین رتبه ارزشیابی دخالت کند.
• بخاطر اینکه تبعیضی بین دانش آموزان روا داشته شود یا مطالب آنان درست دریافت نگردد ممکن است بعضاً از
همسال سنجی استقبال نکنند.
• ». بازخورد باید شفاهی باشد « در بدو ورود کودکان به دبستان طراحی کار با محدودیت همراه است.از جمله اینکه
این شکل از ارزشیابی )خودسنجی و همسال سنجی (که شاید بی جایگزین ترین شیوه ها باشد؛ به عنوان یک مکمل در
ارزشیابی معلم، نشانگرهای پیشرفت تحصیلی را مهیا می کند و هرگز جایگزین ارزشیابی معلم نمی شود .
زمان اجراي خودسنجي و همسال سنجي
تنها زمانی از این شیوه استفاده کنید که :
• نیاز است دانش آموز به یادگیری اش ،خود آگاهی بیشتری پیدا کند .
• از معیارها و ملاک های کار و فعالیت مورد ارزشیابی ، آگاهی کامل داشته باشد .
• به نتایج هر خودسنجی و همسال سنجی ، به عنوان یکی از تصاویر در مسیر یادگیری ،برای نمایش روند
پیشرفت تحصیلی و تربیتی نیاز دارد .
شیوه هاي اجراي خود سنجي و همسال سنجي :
هر معلمی با توجه به تفاوت های فردی دانش آموزان ، می تواند زمینه ی اجرای آن را در کلاس و حتی خارج از
کلاس درس فراهم گرداند .
برای این منظور می توان به دو شیوه عمل کرد :کتبی وشفاهی
الف ( کتبی
1 استفاده از فهرست وارسی –
2 استفاده از مقیاس درجه بندی –
3 استفاده از جملات ناقص –
4 استفاده از تصاویر –
5 بررسی پوشه ی کار با همکاری معلم –
1(فهرست وارسی:
_ اگر برای بررسی یک انتظارآموزشی قرار است فهرست وارسی تهیه گردد باید ابتدا سنجه ها را با کمک دانش آموزان به
صورت فهرست وارسی درآورد.
_ فعالیت ها و شواهد تحقق انتظار آموزشی مورد نظر را به صورت عبارت ها و یا جملات کوتاه اما واضح و قابل مشاهده
بنویسد به این عبارت ها ویا جمله ها سنجه های فهرست وارسی می گویند.
_ در صورتی که انتظار آموزشی به صورت فرآیندی تعریف شده است باید ترتیب زمانی سنجه ها را رعایت کنید.
2(مقیاس درجه بندی رفتار:
الف( مقیاس درجه بندی عددی
اولین کسی باشید که دیدگاهی می نویسد “خود سنجی و همسان سنجی در ارزشیابی توصیفی”
محصولات مرتبط
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.