شیوه ارایه یک کنفرانس کلاسی موفق
شیوه ارایه یک کنفرانس کلاسی موفق
ارایه یک کنفرانس خوب در کلاس درس تا حد زیادی میزان توانایی فرد را در آن موضوع نشان میدهد. در این پست پازما به بیان شیوه ارایه یک کنفرانس کلاسی موفق میپردازیم.
از جمله انواع فعالیتهای کلاسی، برگزاری کنفرانس است. کنفرانس را نیز باید از انواع تحقیق به شمار آورد. زیرا اگر یک دانش آموز و دانش پژوه، پس از مطالعه و جستجوی بسیار و طی مراحل تحقیق، یک مقاله تحقیقی می نویسد و آن را ارائه می دهد، دانش آموز دیگر حاصل مطالعه و یافته های خود را در یک جلسه، در حضور دبیر و دانش آموزان به صورت شفاهی عرضه می دارد. بنابراین باید گفت کنفرانس گزارش شفاهی و حضوری یک تحقیق است.
البته بدیهی است که کنفرانس لزوما به کلاس اختصاص ندارد. بسیاری از کنفرانسهای علمی در سطح وسیعتر از کلاس، یعنی در سطح کشور و حتی در سطح بین الملل برگزار می شود و در آنجا نیز پژوهشگران، حاصل جستجوها و یافته ها و کشفیات خود را برای مخاطبین عرضه میدارند.
به هر حال کنفرانس نیز اگر در مفهوم واقعی خود برگزار و ارائه شود، از انواع تحقیق به شمار میرود.
قید کردن صفت کلاسی برای کنفرانس، از آن روست که مخاطبین اصلی این بخش عمدتا دانش آموزان هستند. علت طرح این مبحث نیز آن است که اغلب کنفرانس هایی که در کلاسها برگزار می شود (به گواهی تجربه اغلب دبیران و همکاران و نیز به شهادت بسیاری از دانش آموزان) روشمند نیست و به همین سبب اغلب فاقد جذبه و برانگیزندگی و گاهی خسته کننده است و به این تصور ناصواب دامن می زند که کنفرانس برنامه ای است برای پر کردن وقت کلاس!
به این ترتیب، اغلب کنفرانسهای کلاسی، شوق و رغبتی در دیگر دانش آموزان برای انجام تحقیقات علمی و ارائه حضوری آن بر نمی انگیزد. در واقع امر، صرف نظر از برخی دانش آموزان علاقه مند و مستعد، دیگر دانش آموزان کنفرانس همانند تکلیفی از سر اجبار تلقی می کنند و از ارائه آن فقط به هدف فرعی و کم ارزش و مقطعی نمره می اندیشند. به این ترتیب بدیهی است که بیشتر اینگونه کنفرانسها فاقد بار علمی و مخصوصا ارزش تحقیقی است و اگر هم باری داشته باشد به شیوه و روش مناسبی عرضه نمی گردد و در نتیجه حاصل تلاش و زحمت دانش آموز و وقت همکلاسی های او به هدر می رود.
بنا به این دلایل لازم دیدیم چند کلامی هم در شیوه برگزاری کنفرانس های کلاسی سخن بگوئیم. با این امید که این بحث کوتاه، راهنمایی باشد برای آن دسته از دوستان عزیز دانش آموز که به ارزش واهمیت راستین کنفرانس پی نبرده اند.
کنفرانس یعنی چه؟
طبعا نخستین پرسش این است که: کنفرانس یعنی چه؟
کنفرانس (Conference) یک کلمه انگلیسی و معنای آن، مشاوره، گفتگو، مذاکره و تبادل نظراست. اما اصطلاحا، کنفرانس به یک جلسه و انجمن و مجمعی گفته می شود که در آن پژوهشگر یا پژوهشگران به ارائه یافته ها و نتیجه مطالعات خود درباره یک موضوع معین از پیش تعیین شده به صورت حضوری می پردازند. در پایان هر سخنرانی و ارائه گزاش از تحقیقات و ابتکارات و یافته ها، کنفرانس دهنده به پرسشهای مطرح شده پاسخ می دهد و به این ترتیب یک جلسه بحث و گفتگو و تبادل نظر نیز ایجاد می شود.
گاهی کنفرانس، کنگره (Conqress) و سمینار (Seminar) را در ذهن تداعی می کند. گرچه وجوه مشترکی بین این سه اصطلاح و مصداق آنها می توان یافت و آن اجتماع و تبادل نظر گروهی است در موضوعی معین، اما البته، تفاوتهایی نیز میان آنها وجود دارد.
سمینار، عمدتا به جلسات بحث و گفتگوی دانش آموزی گفته می شود، که در طی آن، مراسم یا تحقیقی به پایان می رسد و نتایجی در آن مورد اعلام می گردد. کنفرانس، ممکن است دانش آموزی یا غیردانش آموزی (مثلا سیاسی) باشد. اما کنگره، به مجمع گسترده ای اطلاق می گردد که در آن اندیشمندان و دانشمندان خبره در موضوعی، گرد می آیند و در طی جلسات متعدد سخنرانی به ارائه اندیشه و تبادل یافته های خود می پردازند.
در این بحث غرض از کنفرانس، مفهوم گسترده آن نیست. بلکه همان مفهومی مدنظر است که آشنای ذهن دانش آموزان ارجمند نیز هست و آن عبارت است از جلسه یا کلاسی که در آن یک دانش آموز کوشا، حاصل پژوهش خود درباره موضوعی معین را مطابق برنامه و زمان تعیین شده به دبیر و همکلاسیهای خود گزارش می کند.
این کنفرانس ها از چند جهت حائز اهمیت هستند: نخست از آن رو که دانش آموزان را به کار و تلاش و تحقیق بیشتر وا می دارند. دیگر آنکه دانش آموزان در ایراد سخنرانی و ارائه اندیشه و تبادل نظر حضوری مهارت پیدا می کنند. همچنین کنفرانسهای دانش آموزی اگر به شیوه صحیح برگزار شود، کلاسهای درسی را فعال می کند و دانش آموزان کم کوش را نیز به کار و تلاش وا می دارد و آنان را که جرات و جسارت لازم را برای اجرای کنفرانس در خود نمی بینند، راغب می گرداند تا آرام آرام، قدم در راه تحقیق و گزارش های حضوری آن بگذارند.
باری، چون کنفرانس کلاسی یک برنامه جمعی و گروهی – و به اصطلاح یک رفتار اجتماعی- است، بدون شک باید تابع آداب خاصی باشد و به شیوه ای صحیح انجام پذیرد.
در برگزاری کنفرانس کلاسی سه عامل عمده دخالت دارد: دانش آمور پژوهشگر که می خواهد کنفرانس بدهد، دانش آموزان مخاطب او و دبیر درس مربوط به آن کنفرانس – که در حکم رئیس جلسه به شمار می رود.
با توجه به این سه عامل و هدفی که از کنفرانس مدنظر است و شیوه عرضه آن این بحث را بر محور پنج موضوع پی می گیریم:
۱- هدف کنفرانس
۲- وظایف کنفرانس دهنده
۳- وظایف دبیر
۴- وظایف دانش آموزان مخاطب
۵- شیوه اجرای کنفرانس
۱- هدف کنفرانس کلاسی :
براستی هدف از برگزاری کنفرانس کلاسی چیست؟ کسب نمره برای درسی معین؟ گردآوری و تلفیق مقداری مطلب و خواندن آنها برای مخاطبین؟ پر کردن وقت کلاس و ایجاد فرصت استراحتی برای دبیر؟ یا نه، هدفهای دیگری از برگزاری کنفرانس مدنظر قرار دارد؟
هدفهای واقعی یک کنفرانس کلاسی از این قبیل باید باشد:
۱- ایجاد فرصت برای دانش آموزان کوشا، علاقه مند و اهل تحقیق که هم شخصیت و شایستگی خود را بروز دهند و هم حاصل پژوهش و مطالعه خود را به دانش آموزان دیگر عرضه کنند و تحقیق خود را به کمال برسانند.
۲- تشویق نیروهای کم استعداد و ضعیف به تلاشی برای جبران ضعف و کم کاری خود. بی شک همه ما به تجربه دریافته ایم که برخی دانش آموزان – که ظاهرا کم کوش و ضعیف به نظر می رسند- با یک عامل محرکه (مثلا یک تشویق مناسب، یک تنبیه صحیح، یک نکوهش به موقع و البته روشمند) به صورتی باورنکردنی دگرگون شده اند. یکی از این عوامل محرکه می تواند همین جلسات کنفرانس باشد. حتی در صورت لزوم می توان دانش آموزانی را به انجام تحقیق و عرضه آن به صورت کنفرانس وادار کرد. گاهی همین دانش آموزاان، خود، کاری شایسته و بالاتر از حد انتظار عرضه می کنند.
۳- ایجاد حس اعتماد به نفس در دانش آموزان، عموما این گونه است که برخی دانش آموزان نمی توانند در مقابل جمع به راحتی سخن بگویند و اندیشه ها و دانسته ها و یافته های خود را عرضه دارند. این یک واکنش طبیعی روانی است که اغلب افراد بدان دچار می شوند. بخشی از این حالت به عدم اعتماد به نفس افراد مربوط است. بخش دیگر حاصل نداشتن مطالعه کافی در موضوع مورد نظر است. کنفرانس کلاسی فرصتی است برای مرتفع ساختن هر دو نقیصه.
۴- فعال و پربار کردن کلاس، به هر حال هدف مهم و اساسی از برگزاری کنفرانس آن است که با رعایت آداب کنفرانس (مطابق آنچه خواهیم گفت) کلاس درس را فعال و پرجوش و خروش کنیم. آنچنانکه به بهانه یک کنفرانس، نه فقط دانش آموز کنفرانس دهنده، بلکه دیگر اعضای کلاس نیز به مطالعه روی آورند و در پرسش و پاسخ و بحث و تبادل نظر شرکت کنند. بدیهی است که از رهگذر این برنامه، دبیر خود نیز از مطالعه و مروری بر موضوع مورد بحث کنفرانس بی نیاز نخواهد بود و این همه، یعنی فعال شدن کلاس درس.
۵- آموزش شیوه اجرای کنفرانس و ارائه حضوری گزارش. بدون تردید یک هدف جنببی و کناری کنفرانس، این است که به دانش آموزان شیوه برگزاری کنفرانس آموزش داده می شود. بدیهی است که برای شروع کار،مخصوصا در سالهای اول، دبیر درس خود باید درباره چگونگی تهیه و ارائه کنفرانس توضیح دهد و آنگاه در گامهای نخستین از دانش آموزان داوطلب و علاقه مند (که طبعا استعداد، مطالعه، قدرت بیان و هدف برتری دارند) برای انجام این مهم کمک بگیرد.
۶- دیگر هدفها: روشن است که هدفهای دیگری چون پر کردن صحیح و سودمند وقت کلاس (که خود نکته بسیار مهمی در فن معلمی و کلاس داری است) و کسب نمره کلاسی و مانند آنها نیز به طور طبیعی در جریان یک کنفرانس درست حاصل می شود. گرچه دانش آموز کوشایی که کنفرانس عرضه می کند بدون شک در آزمون پایان ترم نیز سربلند خواهد بود و طبعا نیازی به ارفاق و نمره کلاسی و نمره کمکی! نخواهد داشت با این همه، البته شایسته است که دبیر درس به عنوان تحسین و تشویق و تشکر از دانش آموزان کوشا، یک ارزش گذاری نمره ای مناسب برای کنفرانسها نیز در نظر بگیرد و آن را در نمره آزمون دخالت دهد.
۲- وظایف کنفرانس دهنده :
دانش آموزی که عرضه یک کنفرانس را بر عهده می گیرد، علاوه بر وظایفی که به اجرای برنامه مربوط است – در پایان فصل بدان خواهیم پرداخت- وظایف دیگری دارد که باید آنها را بشناسد و بدانها عمل کند.
اهم این وظایف را می توان چنین برشمرد:
۱- باید از روی علاقه و داشتن انگیزه و هدف به تهیه کنفرانس اقدام کند وگرنه حاصل زحمت و تلاش او مطلوب و مفید نخواهد بود.
۲- شدیدا نسبت به وظیفه و کاری که بر عهده گرفته احساس مسئولیت کند. گاهی شاهد بوده ایم که یک دانش آموز که می بایست در جلسه و ساعت معینی کنفرانس دهد، غیبت کرده و بعد کاشف به عمل آمده که نامبرده کنفرانس خود را آماده نکرده بود و بدان سبب در جلسه حاضر نشده است.
۳- در خصوص موضوع کنفرانس خود – با توجه به فرصت و زمان تعیین شده – به طور عمیق و گسترده مطالعه کند تا بر آن اشراف یابد.
۴- عنوان های اصلی و فرعی مباحث خود را به طور منظم بر روی فیشهای مربوط یادداشت کند، همچنین شواهد و اسناد و موارد استناد را در فیشهای جداگانه ثبت کند تا به موقع از آنها بهره گیرد.
۵- پیش از اجرای کنفرانس، یک بار آن را برای مخاطبین فرضی خود ارائه دهد و به اصطلاح تمرین کند تا بر اساس آن، اجرای کنفرانس را با وقت تعیین شده برای آن (که عموما پانزده تا بیست دقیقه است) مطابقت دهد.
۶- برای عرضه هر چه بهتر کنفرانس خود بکوشد و با بهره گیری صحیح از یادداشتهای خود از تکرار آنچه در کلاس و ضمن مباحث درس مظرح شده بپرهیزد.
۷- منابع و مآخذی را که در تهیه کنفرانس خود از آنها بهره گرفته و چگونگی و میزان بهره گیری را در آغاز و یا در پایان کنفرانس به مخاطبین اعلام کند. اعلام منابع و مآخذ هم به کنفرانس اعتبار علمی می بخشد و هم نمودار میزان مطالعه و تحقیق دانش آموز خواهد بود.
۳- وظایف دبیر :
بدیهی است که دبیر و مدرس – به عنوان ناظر و مدیر جلسه – نیز وظایفی دارد:
۱- پیشنهاد موضوع کنفرانس و دعوت و تشویق دانش آموزان برای تهیه و عرضه کنفرانس
۲- تعیین فرصت مناسب و وقت و زمان معین برای اجرای کنفرانس. این نکته مخصوصا وقتی بیشتر اهمیت می یابد که در طول یک ترم چند نفر برای تهیه کنفرانس دواطلب شوند و اعلام آمادگی کنند. در این صورت دبیر باید عنوان هر کنفرانس و نام تهیه کننده و تاریخ ارائه آن را در یک برگه و یا در تقویم خود یادداشت نماید.
۳- راهنمایی دانش آموزان در طول مدت تهیه کنفرانس
۴- مسئولیت بخشیدن به دانش آموز و موظف کردن او و جدیت در پیگیری انجام کنفرانس و نپذیرفتن عذر و بهانه هایی که گاهی از روی کم کاری و سهل انگاری است و ملزم کردن دانش آموز به انجام وظیفه ای که بر عهده گرفته است.
۵- جلب کردن توجه دانش آموزان مخاطب به کنفرانس – پیش از آغاز برنامه – و یادآوری اهمیت و ضرورت کنفرانس موردنظر
۶- یادآوری وظایف مخاطبین کنفرانس به اختصار و تاکید (به قصد دعوت آنها برای رعایت این وظایف)
۷- همراه با دیگر مخاطبین پای صحبت کنفرانس دهنده نشستن و در عین حال توجه به فضای عمومی کلاس (با هدف کنترل جو کلاس و حفظ موقعیت مناسب برای برگزاری کنفرانس)
۴- وظایف دانش آموزان (مخاطبین) :
هر کنفرانسی – هر قدر هم عالی باشد – اگر با توجه و علاقه مندی مخاطبین همراه نباشد- به خوبی اجرا نخواهد شد. بخشی از این امر مهم (یعنی جلب توجه و علاقه مندی مخاطب) البته به چگونگی ارائه کنفرانس، موضوع آن، اشراف کنفرانس دهنده بر موضوع و مانند آنها بستگی دارد، اما در عین حال مخاطبین – یعنی دانش آموزان کلاس- نیز باید به وظایف چندی پایبند باشد، از جمله:
۱- موضوع و اجرای کنفرانس را جدی بگیرند و آن را بخشی از برنامه کلاس و فعالیتی مثبت و مهم به شمار آورند.
۲- فقط شنونده محض نباشند، خود را در برنامه کنفرانس سهیم بدانند و به این ترتیب با دقت و دید انتقادی به کنفرانس گوش فرا دهند.
۳- قلم و برگه ای آماده کنند تا ضمن گوش کردن برنامه، نکته ها، نقدها و نظراتی را که از ذهنشان می گیرد، به ترتیب روی برگه یادداشت کنند تا پس از اتمام کنفرانس آنها را با کنفرانس دهنده در میان بگذارند و یا اگر سوالی دارند، مطرح سازند.
۴- برای شرکت فعال در برنامه کنفرانس، پیشاپیش در زمینه موضوع آن مطالعه داشته باشند، زیرا دانش آموزی که نسبت به یک موضوع شناختی ندارد طبعا نمی تواند در آن باره اظهار نظر کند.
۵- مهم ترین نکته در هر محفلی و مجلسی عموما و در کلاس دانش آموزی خصوصا، رعایت ادب و احترام نهادن به شخصیت مطلوب است، همچنانکه دبیر و دانش آموز در کلاس و خارج از کلاس موظف به حفظ حرمت و مقام یکدیگر هستند، در جلسه کنفرانس نیز رعایت ادب و احترام از جمله وظایف متقابل دانش آموزان و کنفرانس دهنده است. بدیهی است که هرگونه رفتار و یا حرکتی که از ریشخند و تمسخر و یا بی توجهی نسبت به کنفرانس دهنده ناشی شود، تاثیر نامطلوبی خواهد داشت و این مرز مهم و ارزشمند اخلاقی (یعنی رعایت ادب) خدشه دار خواهد شد.
۵- شیوه اجرای کنفرانس :
سرانجام باید از اصل موضوع سخن گفت و آن شیوه اجرای کنفرانس است.
اگر به دیده تسامح بر این نکته بسیار مهم بنگریم، به نظر می رسد که برای انجام آن شیوه ای لازم نیست! می رویم پشت تریبون می ایستیم و آنچه را که فراهم آورده ایم باز می گوئیم و به جای نخستین خود برمی گردیم! همین و والسلام!
اما اگر به این نکته به عنوان یک کار جدی و مهم بنگریم پی خواهیم برد که در این باره نیز نکته هاست بسی، محرم اسرار کجاست؟
این نکته ها را – که رعایت آنها به حسن اجرای کنفرانس می انجامد – به اختصار می توان اینگونه فهرست کرد:
۱- نوشتن سرفصل مباحث (طرح موضوع) بر روی تابلو
برای صرفه جویی در وقت و رعایت دقیق زمان معین کنفرانس، بهتر آن است که دانش آموز کنفرانس دهنده پیش از آغاز کلاس، طرح کلی موضوع کنفرانس را بر روی تابلو بنویسد. براساس این طرح اولا مجری کنفرانس به جای مراجعه به فیشها و یادداشتها از طرح روی تابلو برای گسترش بحث کمک می گیرد و مخاطبین نیز بادر نظر داشتن طرح موضوع، بهتر می توانند مباحث را بفهمند و پی بگیرند.
به علاوه، معمولا دانش آموزان مایلند چکیده بحث کنفرانس را در اختیار داشته باشند و این روش به آنها امکان می دهد تا چکیده هماهنگی را از موضوع کنفرانس را یادداشت و ثبت کنند.
۲- اظهار تشکر از دبیر و دانش آموزان کلاس
یک سنت نیکو – که عموما در این گونه محافل و مجالس از دیرباز رعایت می شود – آن است که کنفرانس دهنده، پس از استقرار در جایگاه و آماده شدن کلاس و پیش از پرداختن به موضوع کنفرانس، از دبیر و همکلاسیهای خود تشکر می کند. بدیهی است که این سنت نیکو را باید حفظ کرد اما البته نباید این تشکر و سپاس رنگ اغراق و گزافه و تملق به خود گیرد که در آن صورت ارزش واقعی آن خدشه دار می گردد.
۳- تعریف موضوع کنفرانس و بیان انگیزه
همچنین، پیش از ورود به اصل موضوع، لازم است کنفرانس دهنده موضوع تحقیق خود را به اختصار معرفی و انگیزه خود را در انتخاب آن موضوع بیان کند، ممکن است به اهمیت موضوع و ضرورت توجه به آن و شیوه تهیه کنفرانس نیز اشاره ای شود.
۴- آغاز سخن با صدای کوتاه و آرام
یک شیوه معمول در فن خطابه و سخنرانی، آن است که خطیب، سخن خود را با صدای کوتاه و با بیانی شمرده و آرام آغاز کند. در آغاز کنفرانس نیز باید به همین شیوه عمل کرد زیرا که کنفرانس نیز، نوعی خطابه و سخنرانی است.
دو مزیت مهم بر این شیوه مترتب است: نخست آنکه اگر هیجانی بر گوینده و مجری عارض شده باشد (که برای مبتدیان عموما چنین است)، با استفاده ار این شیوه آن هیجان و اضطراب مشخص نمی شود و ضربان قلب سخنگو به حالت عادی بر می گردد.
این موضوع از جهت روانی اهمیت بسیار دارد. زیرا اگر مخاطب و شنونده متوجه اضطراب یا هیجان گوینده شوند، از همان ابتدای برنامه نوعی پیشداوری منفی در ذهن او نسبت به خطیب و سخنگو پیش می آید. آغاز سخن با صدای آرام، شمرده و کوتاه، احتمال این پیشداوری را از بین می برد.
مزیت دوم این شیوه آن است که مخاطب و تماشاگر، خواه و ناخواه به دقت و توجه بیشتر ملزم می شود. در واقع سخن گفتن با صدای آرام و کوتاه به نوعی دعوت مخاطبین به سکوت و توجه به گوینده و سخنور است. بدون شک تاثیر روانی این دعوت غیرمستقیم (و زیرکانه) به مراتب بیش از آن است که مثلا با صدای بلند مخاطبین را به سکوت و توجه دعوت کنیم.
۵- ارائه اصل موضوع کنفرانس
در ارائه اصل موضوع، کنفرانس دهنده باید با تکیه بر طرح آماده شده در روی تابلو، مطالب خود را به صورتی منظم عرضه کند و هر طرحی را که پایان می رسد با گچ رنگی مشخص و از دور موضوع خارج کند. بدیهی است که گوینده در عین استفاده از تابلو، از مراجعه به یادداشتها و فیشها نیز بی نیاز نخواهد بود. برای این که در مراجعه به فیشها دچار سردرگمی نشود و در جستجوی یک یادداشت وقت تلف نکند باید پیشاپیش، یادداشتهای خود را طبقه بندی و تفکیک کرده باشد.
به این ترتیب که فیشهایی که در آنها شواهد و اسناد یادداشت شده، از فیشهایی که طرح موضوع و گسترش موضوع در آنها آمده از یکدیگر تفکیک گردد و مطابق ترتیب موضوع به دنبال هم قرار گیرد و آنگاه هر فیشی که استفاده می شود کنار گذاشته شود.
۶- ایجاد ارتباط پیوسته با مخاطبین
به تجربه دیده ایم که گاهی برخی دانش آموزان، به عنوان کنفرانس، متنی را که فراهم آورده و نوشته اند، برای مخاطبین می خوانند. بدون آنکه توجهی به مخاطبین داشته باشند. بدیهی است که این شیوه نه برای کنفرانس، حتی برای خطابه نیز مناسب نیست.
کنفرانس دهنده – همانند دبیری که درس را عرضه می کند – باید با مخاطبین خود ارتباط مداوم داشته باش. عکس العمل آنها را ببیند و توجه آنها را جلب کند. از حرکت سر و دست و بدن گرفته تا نشستن پشت میز خطابه و برخاستن و به سوی تابلو رفتن نیز استفاده کند. یک جا ایستادن و یک نواخت صحبت کردن به زودی مخاطبان را خسته می کند.
ارتباط با مخاطبان از آن رو حائز اهمیت است که بر اعتماد به نفس کنفرانس دهنده از یک سو و اشراف و تسلط او بر موضوع کنفرانس از دیگر سو دلالت می کند و این هر دو، عوامل بسیار موثر در جذابیت و گیرایی کنفرانس خواهد بود.
۷- بیان چکیده موضوع
پس از اتمام گستره موضوع، بهتر آن است که کنفرانس دهنده به اختصار تمام موضوع را جمع بندی و چکیده آن را تکرار کند و با اعلام آمادگی برای پاسخگویی به پرسشهای احتمالی، کنفرانس خود را به پایان برد.
۸- پاسخ به پرسشها
در پاسخ به پرسش های دانش آموزان، در صورتی که تعداد پرسشها محدود باشد، پرسشها به صورت شفاهی توسط دانش آموزان – و البته با نظارت دبیر- طرح می شود و اگر تعداد پرسشها بسیار باشد، بهتر است جمع آوری شود و کنفرانس دهنده به ترتیب به پاسخ آنها بپردازد.
بدیهی است که در این پرسش و پاسخ، دبیر نیز به عنوان ناظر و داور و راهنما، شرکت می کند تا بحث از محور اصلی منحرف نشود و زمان کنفرانس نیز رعایت گردد. به این ترتیب، کنفرانس کلاسی، از جمله برنامه های متنوع و جذاب کلاسی و در عین حال یک فعالیت پژوهشی سودمند خواهد بود .
باتوجه به حجیم بودن فایل ها به کانال تلگرام یا ایتای ما مراجعه نمایید
کانال اطلاع رسانی(مدیران و معاونان مدارس)
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.